Wraz z powstawaniem coraz większej liczby fundacji, zakładanych przez pasjonatów, o funduszu założycielskim do 1000 zł, które nie wystarcza na funkcjonowanie, jest coraz więcej niedziałających fundacji… Te podmioty istnieją, bo nie da się ich zawiesić, a sam fundator lub inny władny organ nie może się zebrać, aby zlikwidować podmiot. Wraz ze wzrostem liczby słabofunkcjonujących podmiotów na Facebooku pojawia się coraz więcej ogłoszeń pt.: „Oddam / sprzedam fundację”. Pod tymi postami pojawia się sporo próśb o dodatkowe informacje, co, jak rozumiem, świadczy o zainteresowaniu potencjalnym przejęciem. Jednak, o ile samo przejęcie stowarzyszenia jest stosunkowo proste, o czym pisałam w tym artykule, to aby przejąć niedziałającą fundację, trzeba się do tego dobrze przygotować…
Przeczytaj statut
Bez zapoznania się ze statutem podmiotu nie ma co zaczynać rozmowy o przejęciu fundacji. W przeciwieństwie do stowarzyszeń, których statuty można zmienić w każdym obszarze i praktycznie zawsze, statuty fundacji czasami są niezmienialne.
Pierwszym i poważnym ograniczeniem jest brak możliwości zmiany całego statutu. Są organizacje, w których fundator zapisał, że zmiana:
- nie może dotyczyć celów działania,
- zmiana może dotyczyć wyłącznie celów działania.
Są też organizacje z różnymi dziwnymi zapisami. Więc, jeżeli zastanawiasz się nad tym, aby przejąć niedziałającą fundację, sprawdź, w jakim stopniu statut może być modyfikowany.
Jeżeli nie możesz modyfikować celów działania, będziesz mógł prowadzić tylko te działania, które są zawarte w obecnym statucie. W toku życia fundacji nie będziesz mógł ich modyfikować. Jeżeli możesz zmienić tylko cele – może się okazać, że do końca życia podmiotu będziesz musiał prosić o zgodę np. na zmianę w zarządzie fundatora.
W statucie znajdź:
- Czy i w jaki sposób możesz go zmienić,
- Jaka jest rola fundatora i czy można wykreślić ze statutu wszystkie kompetencje fundatora,
- Kto i w jakiej formie wymienia zarząd,
- Kto i w jakiej formie wymienia radę fundacji.
Uzbrojeni w tę wiedzę i wiedzę o sytuacji osobowej w Fundacji, możemy zacząć sprawdzać kolejne fakty, bez ustalenia których nie powinieneś rozpoczynać procesu przejmowania organizacji.
Sprawdź stan prawny Fundacji
O ile sprawdzenie i analiza „otwartości statutu na zmiany” jest stosunkowo prosta to weryfikacja stanu prawnego fundacji i jej zobowiązań jest trudniejsza. Z jednej strony wymaga to „zaufania” do osób oddających podmiot, z drugiej – wiedzy o tym, co może się nie udać.
Na pewno warto:
- sprawdzić podmiot w rejestrze dłużników,
- poprosić o złożone sprawozdania finansowe wraz z UPO (urzędowym poświadczeniem odbioru),
- poprosić o złożone CIT wraz z UPO lub pieczęcią potwierdzającą złożenie sprawozdania w wersji papierowej,
- zweryfikować, czy organizacja figuruje w CRBR. O tym, czym jest CRBR już pisałam i mówiłam. Sprawdź treści na ten temat na mojej www,
- poprosić o wyciągi bankowe lub oświadczenie z banku o zamknięciu konta. Jeżeli organizacji nie ma w CRBR to na 90% taka Fundacja nie ma też konta w banku. Banki są zobowiązane do weryfikacji wpisów do CRBR i likwidują konta bankowe podmiotów, które takich wpisów nie mają,
- sprawdzić ew. zaległości podatkowe i stan organizacji w ZUS. Do tego będziesz potrzebował osób aktualnie uprawnionych do reje prezentowania organizacji,
- poprosić o przedłożenie zaległych sprawozdań z działalności fundacji wraz z potwierdzeniem ich wysyłki,
- ustalić, kto jest w zarządzie, kto fundatorem i na ile te osoby są gotowe do współpracy.
Ustal, kto wchodzi w skład zarządu
Z jednej strony to zadanie jest proste, z drugiej – może się okazać karkołomnym wyczynem. Najpierw sprawdź KRS, a następnie dokumentację Fundacji. Może się okazać, że część osób złożyła pisma o rezygnacji, a zmiany nie zostały złożone w sądzie. Może też się okazać, że kadencja upłynęła, a nowy zarząd nie został powołany. Zweryfikuje też, czy wszystkie osoby żyją i na ile są gotowe do współpracy. Jest to ważne, bo bez współpracy wszystkich osób upoważnionych, nie uda Ci się przejąć fundacji. Te osoby muszą być gotowe do kilkukrotnego składania podpisów, gdy okaże się, że KRS nie jest zadowolony z przedłożonej dokumentacji i ponownie trzeba przygotować pliki i dokumenty.
Stary zarząd uzupełnia braki i zmienia statut niedziałającej fundacji
W kolejnym etapie działania należy:
- złożyć wszystkie zaległe sprawozdania finansowe i merytoryczne,
- w oparciu o wytyczne nowego zarządu (osób przejmujących fundację) sporządzić i przyjąć nowy statut. Z takiego statutu odbieramy fundatorowi wszystkie kompetencje i, jeżeli dotyczy, zmieniamy miejscowość działania. Wszystkie inne zmiany – celów, dot. Rady, formy reprezntacji i inne – są działaniami dodatkowymi, które można wykonać.
Zmiana władz
Po dopasowaniu statutu do nowych realiów i potrzeb nowego zarządu osoby do tej pory reprezentujące fundację – ustępują lub są odwoływane z funkcji. To jaki tryb wybierzesz, zależy od statutu organizacji (tego zmienionego).
W odpowiednim trybie odwołujesz też ew. radę fundacji i inne organy.
W ostatnim etapie w oparciu o nowy statut powołujesz nowy zarząd.
Zmianę statutu i odwołania można wykonywać w tym samym dniu lub dzień po dniu – tak, aby są nie miał wątpliwości, jaka była kolejność wprowadzanych zmian. Może też się okazać, w przypadku fundacji bez rady, że najpierw musisz poszerzyć zarząd, a dopiero potem odwołać starych członków zarządu. Możesz też najpierw zmienić zarząd, a potem przyjmować nowe osoby.
Naczelna zasada postępowania jest taka, że najpierw „na sucho” sprawdź co i w jakiej kolejności powinieneś zrobić i jaki paragraf Ci na to pozwala. Zgodnie z zasadami logiki, jeżeli już usunąłeś osoby, które mogą powołać nowy zarząd, powinieneś zmienić kolejność działania.
Po zmianach
Podjęcie uchwał o zmianach to nie wszytko, aby przejąć niedziałającą fundację musisz zadbać o to, aby:
- zgłosić zmiany do KRS,
- ponownie uruchomiono konto bankowe w organizacji, co oznacza zgłoszenie zmian w CRBR,
- złożyć NIP-8.
I tak naważniejszym obowiązkiem nowych władz w organizacja jest wpisanie się lub modyfikacja zgłoszenia w Centralnym Rejestrze Benefincjenów Rzeczywistych. O tym, jak to zrobić pisałam w tym artykule i mówiłam w podcaście. Jeżeli nie dopełnisz tego smutnego obowiązku do 7 dni od zmiany władzy bank nie otworzy Ci konta bankowego, a instytucje kontrolne mogą nałożyć sporą karę finansową.
Oprócz CRBR, po dokonaniu zmiany w KRS, wykonaj też te czynności, o których mówiłam w 72 odcinku podcastu:
Teraz już możesz przejąć niedziałającą fundację. Działamy!
Jeżeli Fundacja długo była nieaktywna z pewnością nie ma żadnych środków finansowych. Aby je pozyskać musisz ustalić to, w jaki sposób będziesz to robić (działalność odpłatna / Fundraising / projekty / a może jeszcze coś innego?) i zacząć działać.
Jeżeli zdecydowałeś się na projekty zapoznaj się z moim narzędziownikiem dla osób piszących projekty.
