Każdy projekt musi być logiczny. I każda osoba prędzej, czy później zetknie się ze sformułowaniem „logika projektowa”. W tym tekście opowiem Ci, co się kryje pod tym hasłem i, jaki ono ma wpływ na konstrukcję Twojego wniosku o dofinansowanie (a przynajmniej, jaką powinno mieć…)
Dlaczego piszesz?
Aby zacząć pisać projekt musisz poznać odpowiedź na pytanie „dlaczego piszesz?”. To pytanie, z jednej strony, jest bardzo osobiste, a z drugiej – do bólu obiektywne. Osobiste, gdyż odpowiadając na nie znajdziesz swoje prywatne motywacje, które sprawią, że będziesz chętnie lub niechętnie pisać projekt. A obiektywne, gdyż to pytanie jest początkiem projektu i czegoś, co nazywamy logiką projektową…
Aby obiektywnie odpowiedzieć na pytanie „dlaczego piszesz?” powinieneś znaleźć dane potwierdzające to, że Twój projekt jest potrzebny społecznie i, że rozwiązuje ważny problem społeczny. Możesz też znaleźć dane potwierdzające to, co opisał grantodawca w regulaminie i założeniach konkursu.
Jeżeli zastanawiasz się, po co to robisz, to pamiętaj, że nikt nie daje pieniędzy na to, aby Twoja organizacja mogła funkcjonować. Środki projektowe powinny być przeznaczone na rozwiązanie konkretnych problemów, czy ładniej mówiąc, wyzwań społecznych. I dlatego, aby je dostać, musisz odpowiedzieć na pytanie „dlaczego właśnie Ty masz dostać te środki?”.
Jak udowodnić, że Twój projekt jest ważny i potrzebny?
Wagę i potrzebę realizacji projektu opisujesz w polu „uzasadnienie potrzeby podjęcia działania”. A jeżeli takiego pola Twój wzór wniosku nie posiada – to wtedy można opisać główne wyzwania w:
- „opisie grupy docelowej”, gdzie skupiasz się na głównych problemach osób objętych wsparciem w ramach projektu,
- zadaniach (działaniach), gdzie możesz opisać to, w jaki sposób konkretne zadanie przyczyni się do rozwiązania konkretnego problemu,
- syntetycym opisie zadania, gdzie można wskazać cel główny projektu i problem, jaki rozwiązuje.
Aby uzasadnienie potrzeby podjęcia działania było wiarygodne powinieneś w nim podać:
- ogólnodostępne dane liczbowe, tj. dane z raportów i strategii,
- ogólnodostępne dane jakościowe, np. linki do artykułów w prasie,
- liczbowe dane własne, np. liczbę osób obejmowanych wsparciem lub liczbę osób czekających na miejsce w Twojej placówce,
- subiektywne dane jakościowe opisujące to, „jak jest”.
Opisując sytuację problemową pamiętaj też o spójności z grupą docelową projektu, którą chcesz objąć wsparciem w projekcie.
Cele projektu
Kolejnym elementem wniosku, który wymusza logika projektowa, są cele działania. Te cele powinny być powiązane logicznie z opisanymi wcześniej problemami. W celach uwzględniamy tylko opisane problemy lub wyzwania, które chcemy rozwiązać.
Na tym etapie prac logika projektowa wygląda w taki sposób:
1 problem = 1 akapit opisujący problem = 1 cel.
Działania
We wniosku o dofinansowanie sziałania są też inaczej nazywane zadaniami. Możesz te nazwy stosować zamiennie. Ja używam tych pojęć w taki sposób:
- zadanie / działanie to zawsze są bloki merytoryczne lub etapy działań w konkretnym projekcie,
- projekt to cała inicjatywa, którą chcę zrealizować, z budżetem, celami i rezultatami,
- wniosek to projekt zapisany na odpowiednim formularzu wniosku o dofinansowanie.
O tym, jak prawidłowo opisać działania w projekcie mówiłam już w 51 odcinku podcastu. Zapamiętaj, aby opis działań:
- był konkretny,
- był spójny z opisanymi problemami,
- zawierał dane liczbowe.
Dodatkowo planując podział projektu na zadania warto uwzględnić:
- Liczbę znaków, której nie możesz przekroczyć opisując zadania we wniosku o dofinansowanie. Jeżeli tych znaków jest mało, zrób więcej zadań. Jeżeli liczba znaków jest wystarczająca – podziel projekt na „całościowe kawałki merytoryczne”. Może to być np. Remont obiektu uwzględniający wszystkie prace związane z remontem.
- Liczbę partnerów projektowych. Czasami prościej jest podzielić zadania tak, aby każdy z partnerów odpowiadał za realizację „swojego zadania”, a nie dwie organizacje za 1 zadanie.
- Wymogi dotyczące budżetu i możliwości przesunięć międzybudżetowych, gdyż często pojawiają się zapisy w regulaminach o możliwości przesunięcia do 10% wartości danego zadania.
- Wymogi narzucone na wnioskodawcę przez ogłaszającego konkurs, który w regulaminie konkursu może wprost wskazać, na jakie zadania ma być podzielony projekt.
Na tym etapie prac logika projektowa wygląda w taki sposób:
1 problem = 1 akapit opisujący problem = 1 cel = 1 lub więcej działań, które prowadzą do osiągnięcia danego celu
Rezultaty
Rezultaty to coś, co jest najważniejszą, z punktu widzenia grantodawcy, częścią projektu. Również dla Ciebie powinna być to bardzo ważna część działań. Bo, jakby na to nie patrzeć, projekt robimy, aby coś zmienić w otaczającej nas rzeczywistości. Dobrze sformułowany rezultat spełnia kryteria SMART. W skrócie, oznacza to, że można go zmierzyć i osiągnąć w określonym czasie. W projekcie i wniosku określasz też, kto będzie mierzył dany rezultat i za pomocą jakich narzędzi.
Na rządowym formularzu oferty określonym w Rozporządzeniu opisuje się rezultaty w dwóch miejscach: w formie opisowej w 1 polu i w formie tabelarycznej. W polu możesz opisać rezultaty tak, jak chcesz, a najlepiej w podziale na rezultaty i produkty, do których dopisujesz długofalowe efekty oddziaływania. W tabelce zaś – wskazujesz nazwę rezultatu, jego liczbę oraz formę pomiaru.
Na tym etapie prac logika projektowa wygląda w taki sposób:
1 problem = 1 akapit opisujący problem = 1 cel = 1 lub więcej działań, które prowadzą do osiągnięcia danego celu
Logika projektowa w wersji klasycznej i nieklasycznej
Podsumowując, logika projektowa to nic innego, jak logiczne połączenie pomiędzy problemem – celem – działaniem i rezultatem. Klasycznie, opracowując projekt, zaczynało się od opisu potrzeb i problemów. Obecnie, biorąc pod uwagę to, że danych i raportów jest naprawdę dużo, wprowadza się kolejny czynnik: grupę docelową i jej potrzeby.
W klasycznej matrycy logicznej wybór grupy docelowej wynikał z przeprowadzonej analizy potrzeb. W nowoczesnej formie – wybiera się grupę docelową, a następnie szuka się danych dotyczących tej konkretnej grupy i jej potrzeb. Niektórzy to podejście do rzeczywistości nazywają… design thinking…
Ja pracuję w sposób nieklasyczny. Pozwala mi to zaoszczędzić czas i osiągnąć lepsze teksty diagnoz. Wiąże się to z tym, że jeżeli mam 10 tys. znaków na opisanie problemu to opisując wszystko – opisuję mniej dokładnie. Opisując świadomie wybrany obszar – mogę go opisać dokładniej.
Masz pytania? Napisz. A jeżeli nie masz pytań, to życzę Ci powodzenia we wnioskowaniu 🙂
Na dodatek
Możesz posłuchać 11 odcinka podcastu w całości poświęconego logice projektowej. Znajdziesz go w tym miejscu: